Isparta'nın Yalvaç ilçesindeki Pisidia Antiokheia Antik Kenti, bu yıl 40 bin ziyaretçiyi ağırlayarak Hristiyan dünyasının önemli hac merkezlerinden biri olduğunu bir kez daha kanıtladı. Orta Anadolu, Akdeniz ve Ege bölgelerinin kesişme noktasında, Göller Yöresi'nde yer alan antik kent, MÖ 285 yılında Seleukos Krallığı tarafından kurulmuş ve Roma İmparatorluğu döneminde de stratejik önemini korumuştur. Kral Antiokhos'un adını taşıyan kent, Havari Barnabas ve Aziz Pavlus'un MS 46 yılında ziyaret ederek Hıristiyanlığın ilk vaazlarından birini verdikleri yer olarak da biliniyor. Bu ziyaret, kentin 'Havarilerin Mektupları'nda yer almasını sağlamıştır. Bu tarihi önem, 1826 yılından itibaren Hristiyan dünyasının kente olan ilgisini ve ziyaretlerini artırmıştır.

St. Paul Kilisesi ve Antik Kentin Önemi

1826 yılında Papaz Arundel'in ziyaretini takiben, 1908 yılında Ramsay tarafından ilk kazı çalışmaları başlatılmıştır. Daha sonra, 1924-1927 yılları arasında Michigan Üniversitesi tarafından yapılan bilimsel kazılar, 1980'lerden itibaren Yalvaç Müze Müdürlüğü ve 2008 yılından beri de Prof. Dr. Mehmet Özhanlı başkanlığında Süleyman Demirel Üniversitesi tarafından yürütülen kazılarla devam etmiştir. Bu uzun süreli ve yoğun kazılar sonucunda; ana giriş kapısı, Doğu-Batı Caddesi (Decumanus Maximus), tiyatro, Kuzey-Güney Caddesi (Cardo Maximus), Forum, Augustus Tapınağı, Atriumlu ev, Nympheum, Su Kemerleri, Hamam, Palestra gibi Roma dönemine ait yapılar ve 4 kilise gün yüzüne çıkarılmıştır. Bunlardan en önemlisi olan St. Paul Kilisesi, bugün turizmin çekim merkezi konumundadır. Kazı çalışmaları, 'Geleceğe Miras' projesi kapsamında 75 kişilik bir ekip tarafından yıl boyunca, soğuk kış günlerinde bile devam etmektedir.

Men Tapınağı ve Kutsal Alan

Prof. Dr. Özhanlı, Pisidia Antiokheia'nın kutsal alanı olan Men Tapınağı'nın önemine dikkat çekiyor. Antik kentlerde genellikle heykeller bulunmasına rağmen, Pisidia Antiokheia'daki Men Tapınağı'nın benzersiz bir özelliğe sahip olduğunu vurguluyor. 70 metre uzunluğunda ve 6 metre yüksekliğindeki temenos duvarının, tapınak alınlıklı ve hilal betimlemeli adak stelleri ile süslenmesi benzersiz bir örnek teşkil etmektedir. 1600 metre yüksekliğindeki dağın zirvesinin tamamının kutsal alan olarak kabul edildiğini belirten Prof. Dr. Özhanlı, alanda 750'ye yakın tapınakla ilişkili yapı olduğunu ve MS 4. yüzyılda yıkılan tapınağın malzemesinin kutsal alana inşa edilen kilisede kullanıldığını ifade ediyor. Falcıların, büyücülerin ve ruhların tanrıçası Hekate'nin de kutsal alanda bir tapınağının olduğu belirtiliyor.

Turizm Potansiyeli ve Gelecek Planlar

Kazı çalışmaları sonucunda tapınak, çevresi ve Hekate tapınağı tamamen ortaya çıkarılmıştır. 750 yapı tespit edilmiştir. 'Geleceğe Miras Projesi' kapsamında stadyumun kazısı ve restorasyonu tamamlanacak ve diğer yapılar da açığa çıkarılacaktır. Kazılar tamamlandığında Men Tapınağı ve kutsal alan, ören yeri statüsü kazanarak ziyaretçilere açılacaktır. Bu durum hem Yalvaç ilçesi hem de Türkiye için önemli bir turizm gelir kapısı anlamına gelecektir. 2008 yılından önce az sayıda ziyaretçi alan Antiokheia, kazı çalışmalarıyla birlikte yılda 30-40 bin ziyaretçiye ulaşmıştır.